Ιστορία
Είναι το πιο μακρινό χωριό από την Ελασσόνα και απέχει 46 χιλιόμετρα. Η πρώτη του ονομασία ήταν Μπεσιρτσιά ή Μπισιρτσιά. Η Άκρη σχηματίστηκε το 1860, όταν διάφοροι ακτήμονες πήγαν για δουλειά στο μετόχι του μοναστηριού της Αγίας Τριάδας Γιαννωτάς ως βοσκοί, αγρότες και ζευγάδες (λένε μάλιστα ότι το μοναστήρι είχε 2000 γιδοπρόβατα). Μετά την απελευθέρωση το 1912 και μέχρι το 1935 το χωριό άνηκε στο μοναστήρι, απ' όπου και το αγόρασαν οι ακτήμονες (χωράφια και δασική έκταση). Ένα μεγάλο κομμάτι έκτασης το αγόρασε και το Λιβαδερό Κοζάνης, (όπου μεταφέρθηκε κατά την διάρκεια του Εμφυλίου για δύο χρόνια όλο το χωριό). Μάλιστα ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έφερε το κάψιμο του χωριού από τους Γερμανούς λόγω του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ (λόγω της ορεινής του θέσης, το χωριό συντηρούσε αντάρτικες ομάδες και με ανθρώπους) από όλη την επαρχία Ελασσόνας.
Πολιτισμός
Στην Άκρη υπάρχει ο Μορφωτικός Εκπολιστιστικός Σύλλογος Άκρης, ο οποίος διοργανώνει κάθε καλοκαίρι το μεγάλο Αντάμωμα καθώς και κάθε εποχιακή γιορτινή δραστηριότητα, με το χωριό να «σφύζει» από ζωή (όπως στο πανηγύρι δεκαπενταύγουστου) και να αποτελεί ένα σημείο ξεκούρασης για τον ταξιδιώτη και τον συμπατριώτη που κατοικεί μακριά αλλά την Άκρη, την έχει στην καρδιά του. Σε όλη την Ελλάδα, στη Γερμανία, την Ελβετία, την Ολλανδία και άλλες χώρες θα βρούμε συγχωριανούς…ξενιτεμένους, που κατάγονται από την Άκρη.
Θρησκευτικός Τουρισμός
Στο χωριό δεσπόζει πάνω ακριβώς από το κέντρο της πλατείας, ο Ιερός Ναός του Απόστολου Ιακώβου, ο προφήτης Ηλίας με τα πανέμορφα κυπαρίσσια να τον περιστοιχίζουν και το εξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας.
Ασχολίες
Καπνά, βαμβάκια, ροδάκινα, εργασία στους κάμπους, σε κουμαριές, καρυδιές, κορομηλιές, αχλαδιές, αμυγδαλιές, δαμασκηνιές, κερασιές και κυδωνιές καθώς έχουμε και ασχολίες των κατοίκων με την κτηνοτροφία και δη τα αιγοπρόβατα. Ακόμη υπάρχουν λάτρεις που ασχολούνται με τις βιολογικές καλλιέργειες και την συλλογή μανιταριών που υπάρχουν άφθονα στην περιοχή.
Αξιοθέατα της φύσεως
Το βουνό Αμάρμπεης με θέα ανατολικά βλέπει τον Όλυμπο, τον κάμπο της Ελασσόνας, δυτικά την Πίνδο, τα Γρεβενά, τον Αλιάκμονα, βόρεια την Κοζάνη, την Πτολεμαΐδα και τη λίμνη Πολυφύτου. Πιο χαμηλά στο βουνό υπάρχει μια λίμνη στα 1200 μέτρα, κοντά σε ένα κεδροδάσος με κοτσύφια και φτέρες… Όλα τα μέρη του χωριού είναι βατά για πεζοπορία, ενώ περνά και το ευρωπαϊκό μονοπάτι «Ε4», για τους λάτρεις του είδους. Υπάρχουν παντού πηγές με πόσιμο νερό (όπως στις θέσεις «Ρέμα Τζαίρια», «Κούφαλο» (όπου υπάρχει και το ξύλινο πια γεφυράκι) και «Άγιος Γεώργιος) αλλά και πάρα πολλά μονοπάτια κατά μήκος των οροσειρών.
Ονόματα «θρύλοι» στην περιοχή
Υποδομή την περίοδο των πολέμων για την επαρχία Ελασσόνας δεν υπήρχε καμία, γι' αυτό υπήρξε έξαρση της ληστείας. Έτσι την εποχή εκείνη ο Λήσταρχος Θωμάς Γκαντάρας αναλαμβάνει δράση! Και δεν είναι μόνος! Γιαγκούλας, Πλάτανος, Γυφτοπερικλής αρχίζουν σωρηδόν τις ληστείες και εν μέρει βοηθούσαν και τους φτωχούς και άπορους της περιοχής, δημιουργώντας έναν θρύλο γύρω από τον όνομα και τη δράση τους. Ο Θωμάς Γκαντάρας επικαλούμενος και "Μαύρος Λήσταρχος", βγήκε στο κλαρί τον Ιούλιο του 1918, με σύντροφο του τον Γεώργιο Βελώνη, έχοντας λιποτακτήσει απ’ τον στρατό και με σκοπό να σκοτώσει έναν τσιφλικά που είχε βιάσει τη σύζυγό του. Λίγο αργότερα οι Γκαντάρας και Βελώνης πιάστηκαν και στις 21 Ιουλίου 1919 το στρατοδικείο της Λάρισας τους επέβαλε ποινή κάθειρξης 14 ετών.Στις 21 Νοεμβρίου 1921 ο Θωμάς Γκαντάρας δραπέτευσε από τις φυλακές της Λάρισας και ένα χρόνο αργότερα το κεφάλι του επικηρύχθηκε.
Ο Θωμάς Γκαντάρας είχε έναν αδερφό επίσης ληστή, τον Γεώργιο Γκαντάρα, που σκοτώθηκε τον Φεβρουάριο του 1920 στην θέση Κουμαριά Ελασσόνας, σε σύγκρουση με καταδιωκτικά αποσπάσματα. Μαζί του χάθηκε και ο ληστής Μανάτσας. Ένα βράδυ, ο επικηρυγμένος Γκαντάρας φόρεσε τη φουστανέλα και τα ασημένια τσαπράζια του και πήγε κρυφά στο σπίτι του περίφημου Τρικαλινού φωτογράφου Αθανάσιου Μάνθου. Κατέβηκε αθόρυβα απ’ τη σκεπή, μπήκε και ξύπνησε τον Μάνθο για να πάει να τον φωτογραφήσει μαζί με την ληστοσυμμορία του, επειδή καταλάβαινε πως το τέλος τους πλησίαζε. Ο Θωμάς Γκαντάρας σκοτώθηκε στις 5 Αυγούστου 1923. Σκοτώθηκε στην θέση Οξιά της Δεσκάτης Γρεβενών, κοντά στο Μαυρέλι, από τον μαυρελίτη κυνηγό Γεώργιο Σιακαβάρα, ο οποίος συμμετείχε στο απόσπασμα που τον καταδίωκε. Το κεφάλι του Γκαντάρα κόπηκε, μεταφέρθηκε στο Γερακάρι και κατόπιν εκτέθηκε σε κοινή θέα στην Καλαμπάκα στις 6 Αυγούστου 1923, για παραδειγματισμό. Ο Θωμάς Γκαντάρας άφησε ορφανά ένα γιο και δυο κόρες, την Βασιλική και την Ελένη. Την Ελένη πρόλαβε και την έδωσε, νήπιο, προς φύλαξη στο δήμαρχο Καλαμπάκας Ραμμίδη. Οι δυο γυναίκες αντάμωσαν μεταξύ τους, για πρώτη φορά, το 1998. Εκτενές απόσπασμα 47 λεπτών μπορούσε κάποιος να παρακολουθήσει από την εκπομπή της ΕΤ3 «ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ» με θέμα "ΛΗΣΤΗΣ ΓΚΑΝΤΑΡΑΣ", που προβλήθηκε την Κυριακή 10 Μαρτίου 2013.
Ηρεμία, φιλοξενία, ομορφιές της φύσης…
Στην Άκρη εάν ταξιδέψεις και φτάσεις στα χώματά της, θα δεις ανθρώπους όλων των ηλικιών. Παιδιά που παίζουν στην παιδική χαρά ξέγνοιαστα, ηλικιωμένους που κάθονται και με υπομονή σε ενημερώνουν, οικογένειες που ανοίγουν φιλόξενα την πόρτα της αυλής τους. Ένα χωριό ήρεμο, σε μια γωνιά…έτοιμο να υποδεχθεί τον συμπολίτη και να τον ξεναγήσει στις απίστευτες ομορφιές της φύσης του…
Ή Άκρη θυμίζει μια διαφορετική εικόνα από τα παλιά της επαρχίας μας και της χώρας μας, επίσης…
