Πέμπτη, 02 Απριλίου 2009

Ιστορία Τσαριτσάνης

Ιστορία Τσαριτσάνης
Επιμέλεια: Αντώνης Λιάνος

Στην ιστορική Τσαριτσάνη…

Η Τσαριτσάνη είναι ένα ιστορικό χωριό, γεμάτο ομορφιές, παράδοση και λεβεντιά, στις παρυφές του Ολύμπου, σε υψόμετρο 320 μ. και με 2.500 κατοίκους. Η Τσαριτσάνη βρίσκεται στο 38ο χιλ. της Εθνικής Οδού Λάρισας- Κοζάνης. Απέχει 4 χιλιόμετρα από την πόλη της Ελασσόνας. Περί της ονομασίας του χωριού λέγονται τα εξής:

Iστορία
Εικάζεται πρώτον ότι το όνομα δόθηκε προς τιμήν της συζύγου κάποιου σλάβου στρατηγού, που τη λέγανε Τσαρίτσα, η οποία απεβίωσε και ετάφη στο χωριό ή ότι έχει να κάνει με τη στρατηγική της θέση (υπήνεμη, περιβάλλεται από τρεις πλευρές από βουνά, τριγύρω δάση και άφθονα νερά), και οι Σλάβοι (που την είχαν έδρα στρατιωτικών δυνάμεων) την ονόμασαν Τσαρ- τζαν, δηλαδή, πόλη Τσάρων - Βασιλική πόλη. Μετά την κατάκτηση από τους Τούρκους, το όνομα άλλαξε σε "Καλίσαλη", δηλαδή, πόλη των εκκλησιών.

Γεωργία-κτηνοτροφία-προιόντα
Ο εύφορος κάμπος της Τσαριτσάνης παράγει δημητριακά, καπνά και κηπευτικά, ενώ η ανεπτυγμένη αμπελοκαλλιέργεια δίνει εξαιρετικής ποιότητας κρασί και τσίπουρο, χωρίς βέβαια να λείπει και η ανεπτυγμένη κτηνοτροφία. Φυσικά, όλα αυτά τα προϊόντα γίνονται ανάρπαστα από ντόπιους και ξένους που σπεύδουν να τα γευτούν και να τα προμηθευτούν.

Αξιοθέατα
Ο απαιτητικός επισκέπτης αρχικά θα περιηγηθεί στους ναούς του χωριού: τον πρώην μητροπολιτικό ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου (τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική του 1749, με τέμπλο φτιαγμένο στην Βιέννη της Αυστρίας), το ναό των Αγίων Ταξιαρχών (1656), το ναό του Αγίου Παντελεήμονος (1702) και το ναό των Αγίων Αναργύρων (1761). Ξεχωριστή αναφορά πρέπει να γίνει στο ναό του Αγίου Νικολάου (1615), μιας και εντός του βρίσκονται έργα θαυμαστά: αρχικά, η πελώρια σύνθεση "η ρίζα του Ιεσσαί". Η σύνθεση περιλαμβάνει 90 ολόσωμες μορφές, εκ των οποίων οι 12 είναι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι (κάτι πολύ σπάνιο, αφού σε πανελλήνια κλίμακα το συναντάμε μόνο σε πέντε μέρη). Οι 12 ολόσωμοι αρχαίοι Έλληνες σοφοί είναι οι Θαλής, Δίων, Απολλώνιος Τυανέας, Πλάτωνας, Πλούταρχος, Ιώσηπος (Εβραίος συγγραφέας βαθιά επηρεασμένος από την Ελληνική σκέψη), Σόλων, Ζήνων, Αριστοτέλης, Σίβυλλα, Σοφοκλής, Θουκυδίδης. Η τοποθέτηση τους εκφράζει την άποψη ότι η Ελληνική φιλοσοφία προετοίμασε την ανθρωπότητα για το χριστιανικό κήρυγμα, και ο Ελληνικός λόγος ήταν το γλωσσικό εργαλείο που θα χρησιμοποιούσε ο χριστιανισμός για να διαδοθεί. Ακόμη υπάρχει το εξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου που από πίσω το μαγευτικό εξωκλήσι του Αγίου Αντωνίου δεσπόζει. Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει επίσης τα πυργόσπιτα. Μέσα στο χωριό δίπλα στο ναό της Παναγίας σώζεται το πυργόσπιτο του Μάμτζιου (1770), μοναδικό πλέον δείγμα της θαυμάσιας τοπικής αρχιτεκτονικής (τα άλλα δύο πυργόσπιτα, του Ραματά και του Κουρμαχάζου - Χατζηαλεξίου, έχουν καταστραφεί). Τα πυργόσπιτα (λιθόκτιστα θολωτά τριώροφα κτίρια), φτιαγμένα από κορασάνι (φυσικό σκυροκονίαμα με ασβέστη), είχαν κατασκευαστεί για να προστατεύουν τους κατοίκους από τις επιδρομές των Σλάβων, των ληστών και των Γκέγκηδων. Ενώ η πλατεία της Σοφίας Βέμπω και η προτομή της μαγνητίζουν τον τουρίστα. Η επόμενη μονή είναι του Αγίου Δημητρίου (Βαλέτσικο), σε ειδυλλιακή τοποθεσία ΒΑ της Τσαριτσάνης μέσα στο καταπράσινο Δάσος Τσαριτσάνης με τα υπέροχα σηματοδοτημένα μονοπάτια από τους κατοίκους και τις συλλογικότητες του χωριού. Σε εντυπωσιακή θέση βρίσκεται το παρεκκλήσι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, στα βόρεια της Τσαριτσάνης στη θέση Σμίξη, πάνω σε βράχο κωνοειδή σαν των Μετεώρων, που προσφέρει καταπληκτική θέα. Οι καλόγεροι του Βαλέτσικου είχαν χτίσει εκεί ασκηταριό όπου ασκήτευαν, και κατόπιν χτίστηκε το εξωκκλήσι. Στα ΒΑ της Τσαριτσάνης και στα μέσα της διαδρομής προς την Ελασσόνα βρίσκεται σκαρφαλωμένο πάνω στα βράχια του λόφου το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας (ανήκει στην ενορία του Αγίου Νικολάου), το οποίο είναι χτισμένο σε στόμιο σπηλαίου. Τέλος μπορεί ο επισκέπτης να παρατηρήσει τις αρχαίες ακροπόλεις που ανακαλύφτηκαν μέσα στις πλαγιές του Βουνού και του Δάσους Τσαριτσάνης. Για τους θαρραλέους και με ικανότητες ορειβασίας, το ύψους 800 μ. βουνό Μενεξές (Τσούκα), από όπου διέρχεται η νέα εθνική οδός Λάρισας - Κοζάνης, προσφέρει πανέμορφη πανοραμική θέα που αποζημιώνει με το παραπάνω τον αναρριχητή που θα το αποτολμήσει.

Η Οικονόμειος Σχολή
Εκεί κοντά βρίσκεται και το τριώροφο καλλιμάρμαρο γυμνάσιο (1910), που ονομάστηκε Οικονόμειος Σχολή. Ήταν το μοναδικό πρότυπο γυμνάσιο του κράτους στην επαρχία Ελασσόνας ως το 1943 (χρονιά που τα στρατεύματα κατοχής το πυρπόλησαν μαζί με το υπόλοιπο χωριό). Στο υπόγειο του σχολείου είχε μεταφερθεί εκείνη την περίοδο το σύνολο της αρχαιολογικής συλλογής της Ελασσόνας για να προστατευθεί. Κατά την πυρπόληση θάφτηκε κάτω από τα χαλάσματα. Στο ιστορικό αυτό Αρχοντικό έμενε ενίοτε και ο Παύλος Μελάς (μάθαινε νέα από τους ντόπιους για τις κινήσεις των Τούρκων). Στο Βαλέτσικο επίσης φιλοξενήθηκε το 1767 ο Διδάσκαλος του Γένους Κοσμάς ο Αιτωλός.

Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων (1780 -1857)
O Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, επιφανής κληρικός, γεννήθηκε στην Τσαριτσάνη και διακρίθηκε κατά την προεπαναστατική και μετεπαναστατική περίοδο. Ο πατέρας του ήταν λόγιος παπα-δάσκαλος και ο πρώτος που του δίδαξε την Ελληνική γλώσσα, τα λατινικά και την Αγία Γραφή. Η μεγάλη φιλομάθειά του και το ενδιαφέρον του για τα γράμματα, ανάγκασαν τους γονείς του να τον στείλουν για περαιτέρω μάθηση στην ξακουστή και ακμάζουσα τότε Σχολή των Αμπελακίων, όπου διδάχτηκε, πέραν των άλλων και τη Γαλλική γλώσσα. Στα είκοσί του χρόνια ο Κωνσταντίνος νυμφεύθηκε, τον επόμενο χρόνο χειροτονήθηκε διάκονος και λίγο αργότερα πρεσβύτερος. Το 1805, έλαβε τον τίτλο του Οικονόμου της επισκοπής Ελασσόνας και έκτοτε είναι γνωστός ως "Οικονόμος ο εξ Οικονόμων". Η Τσαριτσάνη διακρίνεται για την ζεστή φιλοξενία της, για το πάθος της για την ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού τον "Οικονόμο Τσαριτσάνης" και για την νεολαία που η φλόγα της δίνει ζωή στην καθημερινότητα και στους αμέτρητους συλλόγους του χωριού (Μορφωτικός, Εξωραιστικός, Σύλλογος Γυναικών, Φίλοι Βουνού και Δάσους" κλπ.

Πηγή: Thessalianews.gr
Photos: Ηλίας Βογ

Τηλέφωνο επικοινωνίας:
6980 401922

Copyright © Elassona-city.gr

Έκδοση / Αρχισυνταξία / Δημοσιογραφία / Διαφήμιση: Αντώνης Λιάνος

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος web site με οποιονδήποτε τρόπο, ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.