Αποτέλεσε την σπουδαιότερη πόλη της Ορεινής Περραιβίας και ήταν μέλος της Περραιβικής Τριπολίτιδας (μαζί με Δολίχη και Πύθιο). Χιλιάδες χρόνια πριν, η Άζωρος έβαζε τη δική της σφραγίδα στην αρχαιοελληνική ιστορία αφού όπως σχολιάζει και ο αρχαιολόγος κ. Αρβανιτόπουλος στα πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας, αποτέλεσε την πρώτη αμφικτιονία του ελλαδικού χώρου! Οι κάτοικοι μάλιστα των τριών αυτών πόλεων ονομάζονταν Τριπολίτες, είχαν κοινό στρατηγό, κοινή διοίκηση με ομοσπονδιακές αρχές, κοινό στρατό για αμυντικούς σκοπούς, ενώ λάμβαναν από κοινού αποφάσεις για τις λατρείες, τις πανηγύρεις, τις συμμαχίες και τις εξωτερικές διπλωματικές σχέσεις τους. Το νόμισμα του 4ου αιώνα π.Χ. ήταν η κεφαλή του δαφνοστεφανωμένου Απόλλωνα και περιείχε τον τρίποδα με την επιγραφή «Τριπολιτάν».
Ιστορία-Πολιτισμός-Τουρισμός
Βασιλιάς και κυβερνήτης Άζωρος… Σύμφωνα με τον Ησίοχο στο "Λεξικό" του, η ονομασία οφείλεται στον εν λόγω ιδρυτή της πόλης, τον άνθρωπο που αποτέλεσε τον πηδαλιούχο της Αργούς, κατά την μεγάλη εκστρατεία στην Κολχίδα του Εύξεινου Πόντου. Ο Άζωρος αποτέλεσε τον ηγέτη στην Ακρόπολη της Αζώρου, στην σημερινή θέση «Καστρί», όταν τα τείχη που διασώζονται μέχρι και σήμερα, κτίστηκαν τον 5ο αιώνα π.Χ. και θυμίζουν στη δομή τους, τα τείχη της Ακροπόλεως του Πυθαγορείου της Σάμου. Η γιγάντια οχύρωση για τα χρόνια εκείνα μαρτυρά την εργασία χιλιάδων ανθρώπων για πολλά χρόνια και μάλιστα με την χρησιμοποίηση αξιόλογων εργαλείων για την εξαγωγή και τη σμίλεψη των τεράστιων ογκολίθων. Η εύρεση λίθινων εργαλείων στην περιοχή μαρτυρά ότι η πόλη κατοικήθηκε από τα βάθη των αιώνων… Δύο ακόμα σπουδαία, λοιπόν, πρόσωπα ακολούθησαν τον Ιάσονα στην Κολχίδα. Ο μάντης Μόψος (μορφή της περιοχής), γιος του Άμπυκος και της Αρηγονίδος και ο Άζωρος… Στην πόλη και στους πρόποδες της Ακροπόλεως, υπήρχε και σήμερα διασώζεται σαν αρχαιολογικός χώρος, ο ναός του Απόλλωνα ενώ στην περιοχή λατρευόταν και ο Κεραύνιος Δίας. Το αρχαιότερο συμβάν το οποίο επίσημα αναφέρεται από τους αρχαίους ιστορικούς στην Άζωρο, αφορά την πολιορκία της πόλης από τα στρατεύματα του Κασσάνδρου το 317 π.Χ.. Η πολιορκία λόγω της φυσικής αμυντικής θωράκισης του εδάφους και λόγω της επάρκειας αγαθών κράτησε επί έξι μήνες. Η διακοπή όμως από τα στρατεύματα της τροφοδοσίας της ύδρευσης της Ακρόπολης, που πιθανότατα γινόταν από την Τοπόλιανη Πυθίου με νεροσυρμές σωληνώσεις, επέφερε την άλωση και την έξοδο των πολιορκημένων από το Κάστρο.
Ερωτηματικά και η ονομασία «Βουβάλα»…
Μεγάλα ερωτηματικά παραμένουν τόσο η θέση του αρχαίου θεάτρου που θεωρείται ότι υπήρχε όσο και η μη πραγματοποίηση ανασκαφής της αρχαιολογικής υπηρεσίας στη θέση "Τούμπα", όπου σύμφωνα με την παράδοση τοποθετείται ο τάφος του βασιλιά της Μακεδονίας Αρχελάου, ο οποίος δολοφονήθηκε στην περιοχή το 389 π.Χ. Ο οικισμός μέχρι το 1984 είχε την ονομασία "Βουβάλα" (Η ονομασία πιθανότατα προήλθε από τη μεταφορά του Μακεδονικού τοπωνύμιου Ουάλα-τοπωνύμιο αρκετά σύνηθες για Μακεδονική περιοχή) σε μια περίοδο που προσεγγίζεται πριν την άλωση της πόλης από τον Κάσσανδρο, οπότε και άλλαξε στο ιστορικά αρχαιότερο "Άζωρος".
Θρησκευτικός Τουρισμός
Στο χωριό της Αζώρου, υπάρχουν χριστιανικά μνημεία, όπως ο βυζαντινός αρχαιολογικός χώρος «Παλιοκλήσσι-Παλαιοχριστιανική Βασιλική» αλλά και ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου στη πλατεία του χωριού και τα εξωκλήσια της Αγίας Παρασκευής και του Προφήτη Ηλία. Πλήθη επισκεπτών καταφτάνουν στο χωριό για το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου), τη μεταφορά της εικόνας από την Ι.Μ. Ολυμπιωτίσσης (7 Ιανουαρίου) και τον παραδοσιακό γάμο της Καθαράς Δευτέρας.
Ασχολίες-Εθελοντισμός
Σήμερα, οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, στο χωριό λειτουργεί και Τράπεζα Αίματος ενώ οι δράσεις του Μ.Ε.Σ. Αζώρου είναι αξιοσημείωτες. Οι κάτοικοι φτάνουν στον αριθμό περίπου τους διακόσιους…
Ιστορικές μορφές
Σπουδαία μορφή του χωριού ήταν επίσης και ο Βασίλης Δαδαλιάρης, με δράση στην Εθνική Αντίσταση.
Φύσεως τεχνάσματα
Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τη φύση σε όλο της το μεγαλείο με τον Τιταρήσιο ποταμό, τις δροσερές πηγές (θέσεις Τσουκνίδα, Τσιμπιτούρα, Τσιμπιτορούλα) και φυσικά να ατενίσει ή και να εκδράμει στον Όλυμπο του μύθου, της φύσης και της ιστορίας ενώ μπορεί να απολαύσει και το όρος του Αμάρμπεη.
Μια περιοχή, γεμάτη μυστήριο…
Εικάζεται από τους θεωρητικούς-ερευνητές της Αρχαίας Ελληνικής Αστροναυτικής, πως οι τρεις κορυφές της Αζώρου, της Δολίχης και του Πυθίου, ήταν τριγωνικές μαγνητικές ενεργειακές πυραμίδες βουνού, που αποτελούσαν ιπτάμενους ουρανόδρομους απογείωσης και προσγείωσης μητρικών σκαφών (ενεργειακά μαγνητικά αεροδρόμια της μυστικής αρχαιοελληνικής τεχνολογίας). Τέλος, θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως τα τείχη της Περραιβικής Τριπολίτιδας ήταν συνεχόμενα (εικάζεται και εδώ πως αποτελούσαν και εκείνα με την σειρά τους μαγνητικούς ουρανόδρομους) από τη Δολίχη και την Άζωρο μέχρι και το Παλαιόκαστρο και το Δομένικο.
Η Άζωρος έχει τεράστια ιστορία και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς…
